Alerji nedir – Alerji belirtileri

ALERjİ

• Sağlıklı her organizma, kendine bağışıklık sağlayacak biçimde davranır, yani içindeki yabancı maddeleri yok etmeğe, dışarı atmağa çalışır. Aşı işlemi için yararlanılan bu sürekli tepki yeteneği, aşırı duyarlık tepkilerine de yol-açabilir; alerji, bu aşırı duyarlık tepkisidir. Astım, saman nezlesi ya da kurdeşen, alerjinin başlıca örnekleridir.

• Bazı besin maddeleri de, kötü sindirim olaylarından bağımsız olarak, bazen bütün beden yüzeyini kaplayan kırmızımsı şişkinliklere yolaçar. Bu da bir alerji olayıdır ve bu olaya yolaçan maddelere «antijen» (ya da alerji yapıcı) adı verilir. Antijenler her zaman besin maddeleri olmayabilir; ilaçlar, tozlar, çiçektozları, vb. de alerji yapabilir. Bunlar organizmaya ağız ya da solunum yoluyla girerler; bazılarıysa yalnızca deriye değmekle etkisini gösterir.

• Bütün bu durumlarda, alerji tepkisinin mekanizması aynıdır: Alerji yapıcı madde (antijen) ortaya çıkar çıkmaz, organizma kanda özgül antikorlar oluşturmaya koyulur; bu antikorlar, antijenlerle bir-leşerek onları etkisizleştirirler. «Duyarlaştırma» denen olay budur. Antijen bir kez daha ortaya çıkınca, bedende yoğun bir antikor üretimi başlar; bu şiddetli bağışıklık tepkisi, hücreleri öldürebilir, dokuları bozabilir, hattâ bir şok durumu yaratabilir.

• Çağdaş tıp, sayıları günden güne artan bazı hastalıkları, özellikle bedenin kendi organlarından birine yabancı bir maddeymiş gibi tepki göstermesi biçimindeki «özyıkım hastalıklarını», alerji olarak niteleme eğilimindedir. Organ yama ve aktarımları için yapılan doku uyuşurluğu testleri, bağışıklık tepkilerini denetleme bakımından kesin bir ilerlemedir.

• Astım ya da saman nezlesi gibi bazı alerjileri tedavi için, deri tepkisi yönteminden yararlanılır: Deriye çeşitli maddelerin özlerinden sürülerek küçük bir alerji tepkisi uyandırılmağa çalışılır; böylect hastalığı yapan antijen bulunur. Antijenin ne olduğu anlaşılınca da, bu madde hastanın çevresinden uzaklaştırılır. Ayrıca, söz konusu antijenden küçük dozlarda verilerek organizmanın duyarsızlaştırıl-masına da başvurulur. Günümüzde alerjilerle savaşmak için, hekimlerin elinde kortizon gibi çok etkili ilaçlar (an-tihistaminikler) vardır.