Cebelitarık Boğazı

Cebelitarık Boğazı Nerededir , Cebelitarık Boğazı Hangi Ülkede

Eni, Almina burnu düzeyinde 15 km’den, batıda 43 km’ ye kadar değişen bir deniz kolu olan Cebelitarık boğazı, Avrupa’yı Afrika’dan, Akdeniz’i de Atlas Okyanusu’ndan ayırır. Derinliği 500 m’yi geçmez; Atlas Okyanusu’nun soğuk sularının Akdeniz’e boşalmasına engel olur: İki deniz arasında su dolaşımı, yalnızca yüzeydedir. Akdeniz sularının ortalama sıcaklığının 12,5°C olmasına karşılık, Atlas Okyanusu’ nun suları derinlik arttıkça soğur ve 3 000 m derinlikte 2-3°C’a düşer. Yani Cebelitarık boğazı, bir ölçüde Akdeniz iklimi varlığının nedenidir: Komşu bölgeler, Akdeniz sularının biriktirdiği sıcaklıktan yararlanır.
• Daha Eskiçağ’da bilinen boğaz, eski Yunanlılar için bilinen dünyanın batı sınırıydı.
Efsaneye göre, Herakles’in başardığı on iki güç işten biriydi; Herakles, iki kıtayı birbirinden ayırıp, kıyılardan her birine bir sütun (Biri Avrupa’ da Kalpe’de; öteki Afrika’da Abyla’da) dikmişti. Kartacalı denizci Pytheas, İ.Ö. 328’de boğazı ilk olarak aştı ve Atlas Okyanusu kıyılarını dolaştı.
• İ.S. 711’de boğazı aşan Araplar, Avrupa’yı fethe başladılar. Tarık bin Ziyad, ilk olarak Elcezire (bugün Algeciras) koyu kıyısında, İspanya’ nın güneybatısında yeralan Kalpe kayalığını ele geçirdi. Kayalığa «Cebelitarık» yani «Tarık’ın dağı» adı verildi. Sonradan bu ad, bütün boğazı belirtmeğe başladı. Cebelitarık üstündeki Arap egemenliği ancak 1471’de, Katolik Krallar’ın İspanya’yı müslümanlardan geri alma hareketiyle sona erdi.
• Yeniçağ’ın başında coğrafya alanındaki yeni buluşlar ve Akdeniz’de korsanlığın sona ermesi, ticaretin büyük ölçüde gelişmesini sağladı. Cebelitarık, konumu nedeniyle büyük önem kazandı. Kari V zamanında tahkim edilen kayalığa, Cenevizli tüccarlar yerleşti. İspanya Veraset savaş-
lan sırasında, Cebelitarık kayalığı el değiştirdi. Cadiz ve Barselona önlerinde başarısızlığa uğrayan İngilizler, ülkelerine yenik dönmektense, Cebelitank’ı ele geçirmeyi (1704) yeğlediler. Bu durum, 13 Temmuz 1713 Utrecht antlaşmasıyla onaylandı. O tarihten sonra, 6 km2’lik bu küçük toprak bir İngiliz sömürgesi oldu. XIX. yy. sonunda Süveyş kanalının açılmasıyla Hindistan yolu önemli ölçüde kısaldığından, İngiltere, Cebelitarık’a daha çok önem vermeye başladı. Her iki dünya savaşı sırasında, tahkimatı ve askeri üsleri pekiştirdi.
• Cebelitarık’ın önemi, her şeyden önce konumuna bağlıdır. Hiç bir doğal kaynağı bulunmayan kayalık, gemiler için akaryakıt deposu ve askeri üs olarak kullanılır. 1954’te İspanya, Cebelitarık’ın kendisine geri verilmesini istedi. Ama İngiltere, gerek İspanya’ nın hak isteklerine, gerekse Birleşmiş Milletlerin 1969’dan önce Cebelitarık’ı boşaltması isteğine uymadı.
• 10 Eylül 1967’de yapılan referandumda, Cebelitarık halkı, İngiliz egemenliğinin sürmesinden yana oy kullandı. Madrid’in karşı çıkması, hiç bir sonuç vermedi. 1969’da yeni bir anayasa benimsendi ve Cebelitarık. 13 üyeli bir yasama kurulunun yardımcı olduğu İngiliz valisi tarafından yönetilmeye başlandı.
• Cebelitarık’ta 62 000 kişi yaşar. Ama askerler dışında kayalıkta sürekli oturanların sayısı 26 000 kişi kadardır ve bunların ancak 20 000’i Cebelitarıklıdır. Toprağın küçüklüğü (6 km2) nedeniyle, Cebelitarık uyruğuna geçme yasaklanmıştır.