Tıp Bilimi

İnsan sağlığının korunmasın konu edinen bilim dalı. Tıp biliminin kökeni hastalığa tutulan ilkel insanları iyileştirmek için harcanan çabalara dayanır. Bu çabalar, zaman içinde edinilen bilgilerle zenginleşmiş, hastanın yeniden eski durumuna dönmesi sağlanmıştır; örneğin, ateşli durumlarda soğuk uygulanması ateşi hafifletebiliyor, bazı otlar çırpınmaları önleyebiliyor ya da uyku veriyordu.

Tıp Bilimi Nedir?

Bazı doğal olayların açıklanamayışı, insanların doğaüstü bir güce inanmalarına yol açmış, bu da tıp bilimini geniş, ölçüde etkilemiştir. Hastalıkların kötü ruhlar tarafından meydana getirildiğini ileri süren ya da Tanrıların cezalandırılması olarak niteleyen görüş giderek yayılmış, bunun sonucu olarak din tedavi alanında önemli bir yere sahip olmuştur. Hekim, din adamı ve büyücü sıfatları çoğu zaman aynı insanda birleşmiştir. Hemen bütün eski insanlar, tıp biliminin kutsal bir kökeni olduğuna inanıyorlardı. Eski Mısır’da, Tanrıça İsis’in bütün hastalıkları iyileştirdiği kanısı yaygındı.

Yunanlılar, Apollo’nun oğlu Aeskulapius’u sağlık Tanrısı saymışlar, adına tapınaklar yapmışlar, hastaları buralarda tedavi etmişlerdi. Babil’de hekimler bir sınıf meydana getiriyorlar ve Hammurabi kanunları tıp alanındaki çalışmaları da düzenliyordu. Papirüsler ve resimler tıp biliminin Mısır’da oldukça gelişmiş olduğunu doğrulamaktadır. Mumyalamada kullanılan cerrahi araçların bulunması ve tedavide etkili birçok bitkilerin kullanılması bu gelişmenin en önemli sonuçlarıdır. Eski Yunan’da tıp, felsefe alanında önemli bir rol oynayarak çok daha bilimsel bir özellik kazandı.

Pitagoras, salgınlar ve fizyoloji ile ilgilendi; öğrencilerinden biri hayvanları keserek üzerinde incelemeler yaptı. Hindistan, Mısır ve Filistin’de uygulanan sağlık yasaları Yunanlılar tarafından da benimsendi. Banyolar, mezarlıklar, sular sağlık yönünden denetlenirken, gençliğin beden eğitimine büyük önem verildi. Babası da hekim olan Hippokrates, hastayı ve hastalığın özelliklerini gözlemeye dayanan yeni bir tedavi yöntemi geliştirdi.

Bergamalı Galenus, II. yüzyılda Roma İmparatoru Marcus Aurelius’un özel hekimi oldu; birçok kitap yazdı ve iyileştirici etkileri olan otların karıştırılmasıyla elde edilen birçok ilacın formülünü verdi. Bugün bile eczacıların hazırladıkları ilaçlara Galen ilaçları denilir. Galenus ayrıca, organları ve işlevlerini ilk kez tanımlamıştır. Aynı yıllarda, tıp alanına önemli katkıda bulunan araştırmacılardan Büyük Plinius birçok bitkinin iyi edici etkisini açıkladı. Roma İmparatorluğunun çöküşüyle, tıp biliminin Batı dünyasındaki gelişmesi aksadı.

XII. yüzyılda Müslüman hekimlerin tıp alanına büyük katkıları oldu. XIV. yüzyılda ilk anatomi okulu açıldı. XVI. yüzyılda matbaacılığın yayılması tıp çalışmalarında önemli gelişmelere yol açtı. Hipokrates, Galenus ve Celsus’un çalışmaları basıldı, Gabriel Fallopio ve Bartolomeo Eustachio gibi insan vücudu hakkındaki bilgileri geliştiren bilginler anatominin temellerini attılar, İngiliz William Harvey ise kan dolaşımını keşfetti.

Giovanni Alfonso Borelli kalp, solunum mekanizmasını ve kasların kasılmalarını inceledi; Gasparo Aselli ve Jean Pacquet lenf dolaşımını ortaya çıkardı; Marcello Malpighi, organların mikros kobik yapılarını ineclemek için ilk optik büyütücüleri kullandı. Lazzaro Spallanzani alyuvarları ve midede sindirimin kimyasal sürecini buldu, Giovanni Battista Morgagni patolojik anatominin temelini attı. Birçok yeni üniversite açıldı; organik ve biyolojik kimya gibi o zamana dek ele alınmamış konular işlendi. Hastalık belirtilerinin değerlendirilmesi eksiksiz yapılır oldu.

Tıp biliminin gelişmesinde insan sağlığı yönünden en önemli adım XIX. yüzyılda atıldı; birçok hastalıkların nedeni olarak mikroskobik canlılar (mikroplar) bulundu. Louis Pasteur ilk aşıyı uyguladı. Bu çalışmaları Joseph Lister’in sterilizasyon üzerindeki çalışmaları izledi. Bu başarı ameliyatların ve anestezinin kolaylıkla uygulanmasına yol açtı.

XX. yüzyılda tıp sürekli gelişme gösterdi; vitaminler, hormonlar ve birçok hastalıkların etkenleri bulundu. Endüstri alanında ilaçların hazırlanmasına önem verildi; penisilin, çeşitli antibiyotikler, çocuk felci aşısı yapıldı, verem ilaçları bulundu, difteri yok denebilecek kadar azaldı, ruh hastalıkları tedavisinde önemli aşamalar gerçekleştirildi.

Tıp Biliminin Sembolü