Yatkınlık nedir

Yatkınlık nedir

Belirli ruhsal özelliklerin gelişmesine katkıda bulunan kalıtımsal ya da edinilmiş etmen. Ortamın normal ve olumlu bir gelişmeye yardım etmediği durumlarda, ruh hastalıklarının ortaya çıkmasına zemin hazırlayabilir. D. Krech ve R. Crutcnfield’in sınıflandırmasına göre, görev yatkınlığı, sosyometrik yatkınlık ve dışavurma yatkınlığı olmak üzere üçe ayrılabilir. Görev yatkınlıkları şunlardır: Kendine güvenle ayırt edilen rahatlık (tersi sosyal çekingenlik); güce, iradeye yönelmeyle belirlenen baskınlık (tersi boyun eğme); grupları örgütleme, yönetici bir rol üstlenme eğilimini yansıtan sosyal inisiyatif (tersi sosyal edilgenlik); duygusal ve pratik düzeyde kendine yeterliliği ifade eden bağımsızlık (tersi bağımlılık). Sosyometrik yatkınlıklar şunlardır: Başkalarının zayıflıkları konusunda güvenli ve anlayışlı davranmayla ayırt edilen başkalarını kabul etme (tersi başkalarım reddetme); insanlar arasında yaşama eğilimiyle belirlenen toplumsallık (tersi toplumdan kaçma); arkadaşlıklara yakın kişilerin tipik davranışı olan dostça tutum (tersi dostça olmayan tutum). Dışavurma yatkınlıkları şunlardır: İlişkilerde egemen olma duygusunun getirdiği gerginliği yaşatan rekabetçi-lik (tersi rekabetten kaçınma); otoriteye güven yoklu-ğuyla belirlenen saldırganlık (tersi saldırgan olmama); başkalarından farklı ve aşağı hissetmeyi yansıtan utangaçlık (tersi sosyal açıdan dengelilik); onaylanma arayışım ortaya koyan dışa dönüklük (tersi içe kapanıklık). Bu yatkınlıkların yön verdiği davranışlar, ortamın etkisinin getirdiği koşullandırmayı da içerir.