Bulunduğunuz ortamdan, şartlardan memnun değilseniz organizmanız buna cevap olarak stresi yaratır. Bazı insanlar çok hassas ve kaygılı bir yapıya sahip olduğundan çok çabuk strese girer. Stresli iken de hayatın tadını çıkarmak pek mümkün olmaz. Özellikle aşırı stresli iken insan çok fazla enerji harcadığından kolunu kaldıracak gücü olmaz. Sağlıklı düşünemez. Hayata olumsuz bir gözle bakar, karamsar olur. Endişelidir, panik halindedir. Sabahları yorgun kalkar. Kendini yemeğe verir, genellikle başı ağrır, olaylara, kişilere tahammül gösteremez. Konsantrasyon kaybı yaşar ve dikkatini toplayamaz. Yaptığı işlerden çok keyif almaz.
Uzmanlar bir miktar stresin faydalı olabileceğini söylüyor. Bir amaç için emek verirken, güç ve zaman harcarken azimli olmak ve potansiyelimizi yeterince kullanmak için bir parça strese ihtiyacımız varmış. Stressiz insan yoktur elbette. Çevremizde bunca olan bitene kayıtsız kalmak mümkün değildir. Ama biz burada yoğun stresten, hayatımızı kısıtlayan, çevreyle uyumumuzu bozan stresten bahsediyoruz.
Stresin Zararları
Stres sadece sosyolojik bir sorun değildir. Psikolojik ve fizyolojik olarak vücudumuza zarar verir. Stresin bir çok sağlık problemine yol açtığı bilinmektedir. Stres anında beynimiz savaş ya da kaç mesajı verir. Bu sırada kalp daha fazla enerji üretmek için besinleri daha hızlı pompalar ve kalp daha hızlı atmaya başlar. Oksijen miktarını arttırmak için solunum hızı artar ve kan damarları genişler. Gözbebekleri büyür. Dalak daha çok kan üretir ve karaciğer kana daha fazla glukoz (şeker) üretir. Sindirim hızı yavaşlar. Böylece enerji beyin ve kaslar tarafından kullanılır. Bu durum uzun sürdüğünde vücudumuz tuz tutar. Tansiyon yükselir. Tansiyonun artması kalbi yorar.
Vücut direncini artırmak için stres hormonu (kortizol) salgılamaya başlar. Enerji sağlamak için yağ harcandığından kandaki kolesterol ve yağ miktarı artmaya başlar. Bu da kalp damar hastalıklarının oluşumuna zemin hazırlar. Stres uzadıkça kas ve kemiklerde de kayıp başlar. Şeker hastalığı görülebilir. Çünkü stres hormonu kan şekerinin dengesizi bozmaya ve pankreasa yük bindirmeye başlar. Pankreas kan şekerini dengeleyecek hormonlar ürettiğinden harap olursa şeker düzeyi de değişir.
Peki, stresten kurtulmak mümkün mü?
Hangi doktora gitsek stresten uzak durmamızı söyler. Sanki bu söylediği çok kolay bir şey diye düşünür gülerek ya da kızarak doktorun yanından ayrılırız. Ama kabul etmeliyiz ki bu ne menem bir şey ise ondan kurtulmazsak hiçbir zaman sağlıklı ve mutlu olamayacağız. Öyleyse öncelikle zamanımızı iyi değerlendirerek işe başlayabiliriz. Her şeye düzenli bir şekilde vakit ayırarak yani mecburi görevler (iş, ders) beslenme, sosyal aktivite, keyif aldığımız kişi ve işler dahil hepsine sahip olduğumuz zaman içinde eşit zamanlar ayırarak kendimizi rahatlatmalıyız.
İşe ayırdığımız vakit nasıl zorunlu ise dinlenmeye, rahatlamaya ayırdığımız vakit de zorunlu olmalıdır. İmkanınız varsa fiziksel bir aktivitede bulunmak örneğin uzun yürüyüşler yapmak vücudun fizyolojik şartlarını düzene sokacağından kendinizi daha zinde ve rahat hissettirecektir. Böyle olunca stres hormonlarından kurtulmak da kolaylaşır.
Beslenme stresle mücadelede büyük önem taşır. Kahve, çay, kola gibi içecekler stresi artırır. Bunları makul miktarlarda tüketmeniz sizi strese karşı güçlendirecektir. Bunun yerine sakinleştirici etkileri olan bitki çayları ve vitamin içeren taze meyve suları daha fazla tercih edilmelidir. Böylece hem enerji düzeyi hem de strese karşı oluşacak tepkiler düzeltilir.
Sosyal hayatınıza, arkadaşlarınıza biraz daha zaman ayırmak da sizi stresten koruyacaktır. Konsere, tiyatroya, sinemaya gitmek, keyifli vakit geçirdiğiniz insanlarla buluşmak sıkıntılarınızı hafifletecektir. Stresli iken eve kapanmak, kimseyle görüşmemek sorunları daha da büyütmenize neden olur. Aynı şekilde kontrolsüz alışveriş, aşırı yemek, aşırı sigara içmek ya da alkole sarılmak kimseyi stresten kurtarmaz. Tam tersi vücudun dengesi tamamen bozulur ve artık çözülmez bir hal alır.
