Takas Nedir

Takas Nedir

takas, ekonomide, mal ve hizmetlerin, para ya da başka bir değişim aracı kullan-maksızın doğrudan değişimi. Pazarın çok az geliştiği toplumlarda kullanılan bir yöntemdir. Mallar gerek belli bir topluluk içinde gerekse topluluklar arasında takas edilebilir. Özellikle küçük ve görece ilkel toplumlarda değişimin yerini önemli ölçüde armağan değiş tokuşu alır. Örneğin, Melanezya’ nın Trobriand Adaları halklarının arasında ekonomik amaçlı takasla armağan değişimi birbirinden ayrılır.

takas, hukukta, birbirine karşı aynı cins alacağa sahip kişilerden birinin tek yanlı irade açıklamasıyla, bu alacakların sona erdirilmesi. Karşılıklı alacaklar eşit değilse, takas işlemi borcu, daha az olan alacak oranında sona erdirir. Geri kalan bölüm daha çok alacağı olan tarafa ödenir. Takas gereksiz ifa işlemlerini ortadan kaldırarak borç ödemeyi basitleştirdiği gibi, bir tarafın kendi borcunu yerine getirmesine karşılık alacağını tahsil edememesi tehlikesini de önler. Takas yenilik doğuran bir işlemdir. Takas hakkının varlığı için gereken ilk koşul tarafların birbirlerinden alacaklı olmasıdır. Tarafların birbirlerinden olan alacaklarının konusu da aynı cinsten olmalı, takası yapmak isteyenin ifası istenebilir (vadesi gelmiş) bir alacağı ve ifa edilebilir bir borcu olmalıdır. Takas beyanı takas hakkı doğduktan sonra ve sona ermeden önce yapılmalıdır. Karşı tarafa ulaştıktan sonra bu beyanı geri alma olanağı yoktur. Ayrık bir durum olarak bazı borçların takası alacaklının rızasına bağlıdır. Bunlar, verilmiş bir şeyi geri verme ya da değerini tazmin borcu, haksız olarak alınmış ya da hileyle alıkon-muş bulunan bir şeyi geri verme ya da değerini tazmin etme borcu, nafaka ve iş ücreti gibi alacaklının ve ailesinin geçimini sağlayan, özel niteliği gereği fiilen alacaklının eline verilmesi gereken borçlar ile devlet, il ve köyler lehine kamu hukukundan doğan vergi ve benzeri borçlardır. Takas, çoğu kez borç ilişkisi nedeniyle alacak miktarından indirim yapılması anlamındaki mahsup ile aynı anlamda kullanılırsa da bunlar farklı hukuksal kavramlardır.