Üç ve Beş Yaşları Arasında Zihin Gelişmesi

Üç yaşından sonra çocuğun zihin gelişmesi büyük insanlara uygulanan testlere benzer testlerle ölçülebilir. Bunlar zihin yapısını yavaş yavaş oluşturan analitik ve sentetik olanakları ortaya koyan bir çeşit zihin jimnastiği çalışmalarıdır. Bu nedenle de artık bu aşamadan sonra psiko-motör gelişmeden değil, zekâ gelişmesinden söz etmek gerekir. Çünkü bu aşamadan sonra insan zekâsı hareketsel, dengesel yeteneklere bakıp ölçülemez.

Bunun için Brunet-Lezine testinin bırakılıp üç yaşından sonra çocukların zekâsının ölçülmesi için kullanılan Terman testinin ele alınması gerekmektedir.

Üç yaşındaki çocukların zihinsel gelişmesi şu düzeydedir:

1. Üç yaşındaki çocuk vücudunun bir takım kısımlarını, burnunu, ağzını saçlarını, gözlerini vb. doğru olarak gösterir.
2. Bildiği, tanıdığı şeyler kendisine gösterilip de «Bu nedir?», «Şu nedir?» diye sorulduğunda doğru cevap verebilir. Bunlar, kalem, evin anahtarı, kaşık gibi . sık sık gördüğü şeyler olmalıdır.
3. İçinde bildiği, alışık olduğu olayların, aile resimlerinin bulunduğu bir albüm gösterilince resimlerdeki kimseleri bir bir sayabilir.
4. Kendisinin kız mı, oğlan mı olduğunu bilir ve söyleyebilir.
5. Kendisine söylenen altı yedi hecelik bir cümleyi tekrarlayabilir. Terman testi malzemesi arasında bunun için hazırlanmış cümleler vardır. Bunlar birer ufak mukavva üzerine yazılmıştır. Mukavvalar çocuğun yaşına göre kolaydan zora doğru numaralanmıştır. Üç yaşında çocuğa verilecek cümleler «Çayıra gidelim» gibi basit sözlerdir.
6. Adından başka soyadını da bilir ve söyleyebilir.
7. Kendisine söylenen üç rakamı, söylenildiği sıraya göre (örneğin 3-6-2 gibi) tekrarlayabilir.

Dört yaşındaki çocukların zihinsel gelişmesi şu düzeydedir:

1. Çocuğa üzerinde biri 4,5 santimetre, öteki 6 santimetre uzunluğunda iki çizgi bulunan bir ufak mukavva gösterilir. Hangisinin uzun olduğu sorulur. Rastgele cevap vermiş olup olmadığını anlamak için mukavva çeşitli yönlere döndürülerek birkaç defa soru tekrarlanır.
2. Şekilleri ayırtetme testi. Çocuğa üzerinde 10 tane geometrik şekil (çember, üçgen, dikdörtgen, eşkenardörtgen vb.) çizilmiş bir mukavvayla bu biçimlerin aynı boyutlarda birer örneği gösterilir.Çocuk bu örneklerden mukavvada çizgili olanlara uygun düşenleri bir bir gösterir. 10 tane şekilden en az yedisini doğru bulması gerekir.
3. Dörde kadar sayar, örneğin önüne verilen dört bozuk parayı sırayla sayar.
4. Kopya testi, önüne bir kare resmi konulursa çocuk da kalemle bir dörtgen resmi çizer. Çizdiği karenin boyutlarına aldırmamak gerekir. Dört kenarlı bir şekil çizmesi yeter.
5. Kolay soruların anlaşılması. Çocuğa «Uykun gelince ne yaparsın?», «Acıkınca, susayınca vb., ne yaparsın?» diye sorulur. Soruların en az üçte ikisine doğru cevap vermesi gerekir.
6. Dört tane rakamı kendisine söylendikleri dizide (2-4-3-10 gibi) tekrarlar.
7. 12-13 hecelik bir cümleyi, örneğin «Yarın seni gezmeye götüreceğim.» cümlesini tekrarlayabilir.

Beş yaşındaki çocukların zihinsel gelişmesi şu düzeydedir:

1. İki ağırlığın karşılaştırılması testi. Aynı biçimde, aynı büyüklük ve renkte iki ufak kutu alınır. İçlerine ayrı miktarda a-ğırca bir madde konulur. Çocuk kutulan birer eline alır. Hangisinin daha ağır olduğunu söyler. Rastgele doğru cevap verip vermediğini anlamak için kutulara el de-ğiştirtilir.
2. Renk karşılaştırması testi. Çocuk mavi, sarı, kırmızı ve yeşil olmak üzere dört ayrı renkte kâğıdı tanır ve renklerinin a-dını söyleyebilir.
3. Estetik kprşılaştırması testi. Çocuğa üzerine bir çift veya daha çok sayıda çift kadın başı resmi gösterilir. Bunlarda hep biri güzel, biri çirkindir. Çocuk hangisinin güzel olduğunu gösterebilmelidir.
4. Eşyayı kullanışa göre tanımlama testi. Çocuğa «Masa nedir?», «Kaşık ne -dir?», «Sandalye nedir?» diye sorulur. Çocuğun cevabı eşyayı tanımlamaya değil, kullanıldığı yeri belirtmeye yöneltilir.
5. Parçaları birleştirme testi. Çocuğa mukavvadan bir dikdörtgenle onun eşi bir dikdörtgenin köşegeninin kesilmesiyle elde edilen iki üçgen verilir. Çocuk bu iki üçgeni birleştirerek bir dikdörtgen yapar.
6. Emirleri anlama ve bellek testi. Beş yaşında çocuk kendisine aynı anda verilen üç emri yerine getirebilir.
7. Kendi yaşını kesinlikle bilir.

Bu yedişer testten her yaşta altı tanesi yapılır. Yedinci, yedek testtir.